اگر علائم کم‌خونی مانند سرگیجه، سردی دست و پا و رنگ‌پریدگی دارید، پزشک ممکن است آزمایش هماتوکریت را برای شما تجویز کند. آزمایش HCT نوعی آزمایش خون است که می‌تواند کم‌خونی و سایر شرایط سلامتی را تشخیص دهد و به پزشک کمک می‌کند تا مشکل شما را به درستی تشخیص دهد و درمان کند. از این رو، اگر قصد دارید تا با آزمایش HCT بیشتر آشنا شوید، ادامه مطالب را دنبال کنید.
HCT در آزمایش خون به چه معناست؟
برای پاسخ به پرسش “ HCTچیست؟” می‌توان گفت، هماتوکریت (HCT) درصد حجمی محاسبه شده گلبولهای قرمز در خون شما است. هماتوکریت حجم سلولی بسته شده (PCV) یا کسر حجمی گلبول قرمز نیز نامیده می‌شود. خون انسان حاوی گلبولهای قرمز، گلبولهای سفید و پلاکت‌هایی است که در مایعی به نام پلاسما معلق هستند. کلمه هماتوکریت به معنای جدا کردن خون است. در آزمایش هماتوکریت، گلبولهای قرمز خون از بقیه سلول‌های خونی و پلاسما جدا می‌شوند. هماتوکریت مهم است، زیرا گلبولهای قرمز برای بقای شما ضروری هستند. آنها حاوی یک جزء پروتئینی حیاتی به نام هموگلوبین هستند که به اکسیژن متصل می‌شود و سوخت تمام سلول‌های بدن شما را تامین می‌کند.
وقتی گلبولهای قرمز از ریه‌های شما خارج می‌شوند، به سلول‌های مختلف بدن شما متصل شده و اکسیژن را به آنها منتقل می‌کنند. در راه بازگشت به ریه‌های شما، دی اکسید کربن را برای بازدم حمل می‌کنند. هماتوکریت یک اندازه گیری قابل توجه است زیرا می‌تواند تشخیص دهد که آیا شما گلبولهای قرمز کافی برای حمل و نقل اکسیژن دارید یا خیر. اگر پزشک شما مشکوک به اختلال خونی مانند کم خونی یا پلی سیتمی (گلبولهای قرمز بسیار زیاد) باشد، ممکن است پزشک آزمایش هماتوکریت را برای بررسی گلبولهای قرمز شما تجویز کند.
آزمایش HCT چیست و چرا اهمیت دارد؟
آزمایش HCT می‌تواند به پزشک بگوید که آیا فردی کم خون است یا خیر. علائم کم خونی شامل خستگی، بدخلقی، قاعدگی‌های سنگین، سردی دست‌ها و پاها و تمرکز ضعیف است. در صورت داشتن هر یک از این علائم، پزشک ممکن است از شما بخواهد که آزمایش هماتوکریت را انجام دهید.
تست HCT، همچنین می‌تواند به پزشک کمک کند که کمبودهای تغذیه‌ای دیگر یا مشکلات سلامتی مانند سرطان خون، بیماری کلیوی یا آرتریت را در فرد تشخیص دهد. آزمایش‌های هماتوکریت مهم هستند، زیرا تعداد گلبولهای قرمز خون را اندازه‌گیری می‌کنند. تعداد بسیار زیاد یا کم گلبولهای قرمز خون می‌تواند نشان دهنده کمبودهای تغذیه‌ای یا بیماری‌هایی باشد که پزشکان می‌دانند چگونه آنها را شناسایی کنند.
سطح HCT طبیعی چقدر است؟
یک فرد بالغ سالم باید سطح HCT طبیعی داشته باشد که بین ۳۵ تا ۵۰ درصد است. سطح هماتوکریت طبیعی برای زنان ۳۶ تا ۴۴ درصد است و برای مردان، محدوده طبیعی ۴۰ تا ۵۰ درصد است. اعداد نرمال از آزمایشگاهی به آزمایشگاه دیگر کمی متفاوت است. این بدین معنی است که میانگین حجم خون یک زن بالغ باید از ۳۶ تا ۴۴ درصد گلبولهای قرمز تشکیل شود و میانگین خون مردان بالغ باید ۴۰ تا ۵۰ درصد باشد. مقادیر طبیعی برای نوزادان تازه متولد شده بین ۳۲ تا ۶۱ درصد است.
آزمایش هماتوکریت به طور کلی بسیار دقیق است. نتایج آزمایش به پزشک کمک می‌کند تا وضعیت سلامتی بیماران خود را تشخیص دهد و بتواند درمان مناسب را انتخاب کند. اگرچه ممکن است موارد خاصی باعث شود که آزمایش HCT نتایج نادرستی بدهد. در ادامه برخی از عواملی که معمولا باعث افزایش یا کاهش غیرطبیعی هماتوکریت می‌شوند آورده شده است:
- بارداری می‌تواند باعث ایجاد سطح هماتوکریت کمتر از حد معمول شود.
- هر گونه انتقال خون نزدیک
- زندگی در ارتفاعات می‌تواند باعث افزایش سطح هماتوکریت شود.
- کم آبی بدن می‌تواند باعث افزایش سطح هماتوکریت شود.
پزشکان از مواردی که می‌توانند نتایج آزمایش را تغییر دهند آگاه هستند و هنگام تفسیر نتایج، آنها را در ذهن خود دارند. اگر پزشک شما احساس کند که سطح هماتوکریت شما ممکن است تحت تاثیر چیزی مانند کم آبی قرار گرفته باشد، ممکن است از شما بخواهد که آزمایش را در زمان دیگری انجام دهید.
اگر HCT شما بالا باشد به چه معناست؟
اگر هماتوکریت شما بالا باشد، به این معنی است که تعداد گلبولهای قرمز خون شما بیشتر از آن چیزی است که نرمال تلقی می‌شود. هماتوکریت بالا ممکن است نشانه دلایل زیر باشد:
- بیماری قلبی
- کم آبی بدن
- زخم یا ضخیم شدن ریه‌ها
- بیماری مغز استخوان
- سیگار کشیدن و بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD)
- مسمومیت با مونوکسید کربن
- استفاده از تستسترون
میزان هماتوکریت در صورتی که بیشتر از ۶۷ درصد گزارش شود بسیار بالا است و نباید نادیده گرفته شود.
اگر هماتوکریت شما پایین باشد به چه معناست؟
اگر سطح HCT در آزمایش خون پایین است، به این معنی است که تعداد گلبولهای قرمز خون شما کمتر از آن چیزی است که طبیعی تلقی می‌شود. هماتوکریت پایین ممکن است نشانه دلایل زیر باشد:
- از دست دادن خون
- لوسمی یا سایر مشکلات مغز استخوان
- کمبود آهن و ویتامین از جمله ویتامین B9، ویتامین B12 و ویتامین B6
- آب بیش از حد در بدن
- بیماری کلیوی
- ناهنجاری تیروئید
- تخریب سیستم ایمنی گلبولهای قرمز
اگر میزان HCT به کمتر از ۲۱ درصد برسد بسیار کم در نظر گرفته می‌شود و باید جدی گرفته شود.
چگونه HCT خون خود را افزایش دهیم؟
در برخی موارد، هماتوکریت به دلیل سطح پایین آهن ایجاد می‌شود. می‌توانید غذاهای غنی از آهن بخورید و روزانه مکمل ویتامین مصرف کنید تا از علل کاهش هماتوکریت جلوگیری کنید. منابع غذایی غنی از آهن عبارتند از:
- گوشت قرمز
- جگر گاو
- جگر مرغ
- ماهی و صدف
- محصولات سویا
- میوه خشک شده
- سبزیجات برگ سبز
- آجیل و خشکبار
- لوبیا
- نان و غلات غنی شده با آهن
- تخم مرغ
علاوه بر این، ویتامین C به جذب آهن کمک می‌کند. بنابراین، از غذاهای مختلفی که سرشار از ویتامین C هستند، به عنوان مثال مرکبات نیز استفاده کنید. قهوه یا چای را با وعده‌های غذایی خود ننوشید، زیرا جذب آهن را کاهش می‌دهد.
هومکا و انجام آزمایش HCT در منزل
آزمایش HCT درصد گلبولهای قرمز خون شما را اندازه می‌گیرد. دلایل بسیاری از جمله فقر آهن می‌تواند باعث کاهش سطح HTC و بیماری‌های قلبی و مغز استخوان، می‌توانند باعث HTC بالا در خون شما شود. اگر علائم کم خونی مثل خستگی مزمن، دست و پای سرد، تهوع و یا قاعدگی نامنظم دارید، لازم است که آزمایش HCT را انجام دهید. اگر دوست دارید که به راحتی این آزمایش را در خانه خود انجام دهید کافی است از خدمات آزمایش در منزل هومکا استفاده کنید.
هومکا این امکان را به شما می‌دهد که تمام آزمایش‌های خون خون را در منزل در استان‌های تهران و کرج و همچنین شهرهای مشهد، شیراز، رشت، اصفهان، تبریز و اهواز، تحت نظر کادری مجرب و با وسایل کاملا بهداشتی انجام دهید و نتایج آزمایش را به صورت کاملا آنلاین دریافت کنید. از این رو، برای ثبت درخواست کافی است با شماره تلفن ۰۲۱۶۷۳۷۱ تماس بگیرید یا با مراجعه به وبسایت هومکا به نشانی www.homeca.ir، درخواست خود را ثبت کنید.