چکیده : دوچرخه در گذشته به عنوان یکی از مهمترین وسایل حمل و نقل در سطح شهر استفاده می‌شد. امروزه اما بیشتر حکم یک وسیله تفریحی یا ورزشی را پیدا کرده. آشنایی با دوچرخه و اجزای آن کمک می‌کند عملکرد این وسیله و تاثیرش را روی سلامت بدن و محیط زیست بهتر درک کنیم.

 

استفاده بیش از حد از سوخت های فسیلی باعث افزایش کربن دی اکسید موجود در هوا و گرم شدن کره زمین شده. این مسئله به کشور و منطقه خاصی محدود نمی‌شود و زیست‌بوم همه جانوران و گیاهان را به خطر انداخته است. بالطبع این موضوع روی زندگی انسان هم تاثیر دارد و اگر راهکارهای فوری و اصولی‌ ارائه نشود، شرایط به شکل محسوسی بدتر هم می‌شود. یکی از همین راهکارها انتخاب یک وسیله نقلیه مناسب است. موضوع ما در این مقاله آشنایی با دوچرخه و اجزای آن است تا بتوانیم نگاه آگاهانه‌تری به سیستم حمل و نقل شهری داشته باشیم.

دوچرخه و اهمیت استفاده از آن

این روزها که به علت مشغله زیاد، افراد عموما فرصتی برای ورزش کردن و تحرک ندارند، خرید دوچرخه می‌تواند گزینه خیلی خوبی باشد. وسیله‌ای برای حمل و نقل که با نیروی پا و از طریق رکاب زدن حرکت می‌کند؛ در نتیجه شما حین رفت و آمد روزمره‌تان مشغول ورزش هستید، از بروز مشکلات زیادی جلوگیری می‌کنید و ناخواسته نقش موثری برای زندگی بهتر همه موجودات ایفا می‌کنید. در این قسمت به طور خلاصه به مزایای این وسیله اشاره می‌کنیم:

• برای حرکت به سوخت های فسیلی نیاز ندارد.
• باعث ایجاد ترافیک نمی‌شود و ترافیک هم روی آن اثر ندارد؛ پس در وقت صرفه‌جوبی می‌شود.
• از نظر اقتصادی بصرفه‌تر است و برای تعمیر و خرید لوازم دوچرخه، هزینه کمتری لازم است.
• در حین رفتن به محل کار و … مشغول ورزش هم هستید.
• از بروز بیماری‌های مختلف مثل: «مشکلات قلبی و تنفسی، دیابت، بالا رفتن کلسترول، سرطان و …» جلوگیری می‌کند.
• کمک می‌کند اندام مناسبی داشته باشید.
• عضلات و استخوان های بدن را تقویت می‌کند.
• مانع بروز بیماری ها و اختلالات روانی می‌شود.
• سطح آدرنالین و سروتونین را در بدن افزایش می‌دهد.

خرید دوچرخه مناسب

مرحله اول برای یک انتخاب دقیق این است که ببینید ترجیحتان یک دوچرخه دست دوم است یا نو. در مرحله بعد نوبت آن است که هدف خودتان را تعیین کنید. شاید شما با انواع مختلف این وسیله آشنایی نداشته باشید اما باید قبل از خرید به این نکته دقت کنید که گونه های مختلفی برای مسیرهای شهری، کوهستانی، جاده‌ای و … وجود دارد که هرکدام دارای ویژگی‌های خاص خودشان هستند.

برای یک انتخاب درست چه معیارهایی وجود دارد؟

اگر به قصد خرید دوچرخه وارد یک فروشگاه شوید با انواع و اقسام مدل‎ها روبرو می‌شوید که ممکن است باعث سردرگمی‌تان شود. معیارهای مهمی که حتما باید به آنها توجه کنید عبارتند از:

جنس و وزن

فریم یا همان بدنه می‌تواند از مواد مختلفی تولید شده باشد. بهترین گزینه برای مسیرهای درون شهری، بدنه آلومینیومی سبک است که باعث می‌شود برای کنترل آن انرژی زیادی از شما گرفته نشود و با کمترین فشار، مدت زمان طولانی‌تری بتوانید رکاب بزنید. طبعا جنس بدنه، رابطه مستقیمی با وزن دارد. هر چه وزن وسیله شما کمتر باشد راندن آن هم راحت تر است.

سایز

سایزبندی این وسیله نقلیه صرفا به دو نوع کودک و بزرگسال محدود نمی‌شود. این وسیله نقلیه عموما در سایزهای ۱۲، ۱۶، ۲۴، ۲۶، ۲۷٫۵، ۲۹، ۳۰ تولید می‌شود و مهم است که هرکس مناسب ترین سایز را برای خود انتخاب کند تا بدن در حالت استاندارد خودش قرار داشته باشد و پاها به راحتی روی رکاب قرار بگیرند.

قیمت و کیفیت قطعات

طیف قیمت این وسیله نقلیه بسیار گسترده است؛ پس ترجیحا قبل از خرید، بودجه خود را مشخص کنید تا راحت‌تر بتوانید تصمیم بگیرید. اما در همین راستا به این نکته هم دقت کنید که قیمت می‌تواند روی کیفیت اجزا و قطعات، تاثیر بگذارد؛ طوری که به زودی مجبور شوید وسیله‌تان را تعویض کنید یا مبلغ هنگفتی را صرف تعمیر آن کنید. پس بهتر است تحت هر شرایطی کیفیت را فدای قیمت نکنید.

قطعات و اجزای دوچرخه

این وسیله شاید در نگاه اول به ظاهر بسیار ساده به نظر برسد و پیچیدگی‌های بکار رفته در آن به چشم نیادید. اما اگر دقیق‌تر آن را بررسی کنید، متوجه قطعات  متعدد کوچک و بزرگی می‌شوید که هرکدام نقشی حیاتی را به عهده دارند و خراب شدن هریک از آنها روی عملکرد کل سیستم اثر می‌گذارد.

بدنه یا فریم

بدنه از چند میله متصل به هم تشکیل شده که اکثرا فرم مثلثی دارند و نقش اسکلت و ستون را ایفا می‌کنند. همانطور که گفته شد، بدنه می‌تواند با توجه به کاربرد ما از دوچرخه، جنس های مختلفی داشته باشد. برای ساخت این قسمت عموما از آهن، کربن و آلومینیوم استفاده می‎شود.

فرمان ، کرپی و دوشاخ

«فرمان» بخشی است که وظیفه هدایت چرخ را بر عهده دارد. فرمان‌ها در سایزها و شکل های مختلفی ساخته می‌شوند که باتوجه به راحتی خودتان و نوع مسیرهایی که در پیش دارید می‌توانید یکی از آنها را انتخاب کنید. هرچه فرمان، عریض‌تر باشد راحت‌تر می‌توانید چرخ را کنترل کنید؛ اما اگر اکثرا در مسیرهای باریک رفت و آمد دارید، پهنای زیاد موجب دردسرتان می‌شود.
وظیفه «دوشاخ»، نگه داشتن چرخ های جلویی است و کمک فنرها روی این بخش سوار می‌شوند. البته باید بدانید که روی مدل‌های شهری عموما کمک فنر نصب نمی‌شود تا کنترل آن راحت‌تر باشد. قسمتی که فرمان و دوشاخ را به یکدیگر وصل می‌کند «کرپی» نام دارد.

زین و پایه آن

«زین» همان نشیمنگاه یا صندلی است که استاندارد بودن آن برای حفظ سلامتی فرد، بسیار ضروری است. لازم است زاویه زین با فرمان تناسب داشته باشد و از ارتفاع خوبی برخوردار باشد. امروزه ارتفاع در اکثر موارد، قابل تغییر است تا شخص متناسب با فرم بدن و قدش، آن را تنظیم کند. قسمتی که زین را به بدنه متصل می‌کند «پایه زین» نام دارد.

شانژمان و دنده

«شانژمان»، «طبق عوض کن» یا «دنده عوض کن» قسمتی است که با وارد شدن فشار به «دسته دنده»، زنجیر را روی چرخ دنده‌های مختلف به حرکت در می‌آورد. به عبارت دیگر این دو بخش، نقش تقویت نیروی رکاب را در شیب های مختلف دارند و میزان گشتاوری را کنترل می‌کنند. شانژمان جلو وظیفه تنظیم دنده را در قسمت جلویی دارند.

تایر، طوقه و توپی

«طوقه» یا دایره، حلقه‌ای آلومینیومی یا کربنی است که «تایر» روی آن قرار می‌گیرد. کیفیت و اندازه این دو بخش در سرعت و گشتاوری چرخ تاثیر دارد و یک انتخاب مناسب، کمک می‌کند عملکرد بهتری داشته باشیم. توپی هم همان قسمت مرکزی چرخ است که محوریت آن را تشکیل می‌دهد.

رکاب و طبق قامه

«رکاب» یا همان پدال یکی از اجزای دوچرخه است که با وارد کردن فشار از طریق پاشنه پا، باعث حرکت چرخ‌ها می‌شود. به قسمتی که چرخ و رکاب را به یکدیگر متصل می‌کند «طبق قامه» می‌گویند.

زنجیر و خودرو

«زنجیر» از قسمت چرخ دنده جلویی (طبق قامه) تا «خودرو» یا همان چرخ دنده عقبی کشیده می‌شود و از این طریق، نیرویی که به پدال وارد می‌شود به چرخ‌های عقبی می‌رسد. نحوه حرکت زنجیر، سرعت و عملکرد بخش عقب را کنترل می‌کند.

ترمز و دسته ترمز

«دسته ترمز»، اهرمی است که اگر به آن فشار وارد شود، انرژی را به بخش اصلی و مرکز «ترمز» منتقل می‌کند و دوچرخه را از حرکت باز می‌دارد. این توقف از طریق اصطکاک ایجاد می‌شود که نوع ترمز در چگونگی این اصطکاک نقش دارد. کاسه‌ای، پایی، دیسکی و لقمه‌ای، انواع ترمز هستند که دو نمونه دیسکی و لقمه‌ای طرفداران بیشتری دارند.

ما در این مقاله به دوچرخه، مزایا، اجزا و نحوه عملکرد آن پرداختیم. جایگزین کردن دوچرخه عادی یا برقی با اتومبیل و موتور سیکلت که از مهمترین منابع آلودگی هستند، منجر به تحول عظیمی در محیط زیست خواهد شد. همچنین به معیارهایی که هنگام خرید باید به آنها دقت کنید اشاره کردیم تا با در نظر داشتن قیمت، جنس بدنه، سایز و وزن، هوشمندانه‌ترین انتخاب را داشته باشید. برای کسب اطلاعات راجع‌به قیمت و کیفیت برندهای مختلف می‌توانید از آگهی‌های آنلاین ثبت شده در سایت‌های مختلف مثل تارگتینو استفاده کنید.